Dây thìa canh là gì?

Dây thìa canh thuộc dạng dây leo, thân gỗ và được biết đến là một trong những vị thuốc quý sử dụng nhiều trong đông y. Dây thìa canh có chiều dài trung bình khoảng 9m hoặc có thể dài hơn, có nhựa mủ màu trắng, thân có lóng dài 8–12 cm, đường kính 3mm, có lỗ bì thưa.

Lá mọc đối nhau, cọng có chiều dài 2, 5-6cm, trên mặt đỉnh có tuyến thể mọc cụm, phiến lá dai, hình noãn, dài 6, 5-13 cm, rộng 3-9 cm, đỉnh nhọn rủ xuống, phần gốc lá hình tròn hoặc cong đường hình tim, toàn bộ bờ và 2 mặt không có lông, mỗi gân chính có 4-6 gân bên.

Hoa nhỏ, màu vàng, xếp thành xim dạng tán ở nách lá, cao 8 mm, rộng 12–15 mm, đài có lông mịn và rìa lông. Tràng không lông ở mặt ngoài, tràng phụ là 5 răng. Quả cốt đột tròn thon dài, dài 9-12 cm, rộng 2-5 cm, ở dưới phình to, vỏ ngoài quả cứng, vỏ quả trong màu vàng. Hạt hình noãn, phẳng dẹp, dài 12-14 mm, rộng 5mm, trên đỉnh hạt có lông dài 4, 5 cm.

Dây thìa canh có tên khoa học là Gymnema tingens Spreng thuộc họ Asclepiadaceae và được biết đến với các tên khác như: Đại diệp thìa canh đằng, trư võng bài, dây muôi, lõa ti rừng.

Phân bố:

Thuộc dạng cây mọc hoang, sống trong rừng, vùng đồi núi cao hoặc sống trên các khóm cây. Loại cây này phát triển nhiều nhất ở thung lũng Paltacot miền Trung Nam Ấn Độ, ngoài ra còn phân bố ở Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia. Ở Trung Quốc cây thường phân bố ở Quảng Đông, Hải Nam, Quảng Tây, Quý Châu, Vân Nam. Hiện nay loại cây này cũng có nhiều ở nước ta, phân bố chủ yếu ở các tỉnh ở miền Bắc Việt Nam từ Hải Hưng, Hải Phòng, Hà Bắc, Ninh Bình tới Thanh Hoá.

Dây thìa canh, Công dụng, Dược tính, Bài thuốc chữa bệnh!
Dây thìa canh, Công dụng, Dược tính, Bài thuốc chữa bệnh!

Bộ phần dùng làm thuốc:

Xem thêm

Phần được sử dụng để làm thuốc là tất cả các bộ phận của cây. Có thể sử dụng tươi hoặc phơi khô để sử dụng lâu.

Thành phần hóa học có trong dây thìa canh:

Theo các nhà nghiên cứu khoa học cho rẳng, thành phần hóa học có trong dây thìa canh bao gồm những chất chính như: Hoạt chất GS4 (Tên khoa học Gymnema Sylvestre kiềm hóa ở lần thứ 4) gồm tổ hợp nhiều acid gymnemic, một hoạt chất thuộc nhóm saponin triterpenoid. Ngoài ra, cây còn chứa các thành phần khác như flavone, anthraquinone, hentri-acontane, pentatriacontane, α và β- chlorophylls, phytin, resins, d-quercitol, acid tartaric, acid formic, acid butyric, lupeol,… Dịch chiết cây cũng cho thấy có thành phần alcaloid.

Những nghiên cứu khoa học về dây thìa canh:

Theo một số nghiên cứu cho thấy, thành phần Acid gymnemic có tác dụng kích thích sản sinh tế bào Beta của tuyến tụy, nhờ đó tăng sản sinh Insulin, tăng hoạt lực của Insulin, giúp cơ thể tái thiết lập được khả năng cân bằng đường huyết tự nhiên. Acid Gymnemic còn ức chế hấp thu đường ở ruột do có cấu trúc phân tử gần giống với đường Glucose, khi vào đến ruột sẽ cạnh tranh với đường Glucose, lấp đầy thụ thể ruột và ngăn không cho hấp thu đường từ ruột vào máu.

Nghiên cứu trên các con vật cho thấy dây thìa canh có tác dụng hỗ trợ chữa tiểu đường.

Một nghiên cứu nhỏ trên cơ thể người cho thấy sử dụng 400 mg GS4 mỗi ngày sẽ giúp giảm lượng insulin cần dùng trong liệu pháp điều trị bằng insulin. Một vài nhà khoa học tin rằng GS4 có thể thúc đẩy khả năng sản xuất insulin bằng cách tái tạo lại các tế bào beta.

Một nghiên cứu thực hiện trên những người bị tiểu đường cho thấy rằng GS4 có thể làm giảm lượng cholesterol và chất béo trung tính.

Một vài nhà khoa học tin rằng GS4 có thể thúc đẩy khả năng sản xuất insulin bằng cách tái tạo lại các tế bào beta.

Theo đông y:

Dây thìa canh có tác dụng giúp tiêu thũng chỉ thống, sinh cơ, thân gốc trị đau do phong thấp tí, toàn cây trị tê bì trẻ con, lao phổi, hỗ trợ trị bệnh tiểu đường.

Công dụng của dây thìa canh:

  • Hỗ trợ ngăn ngừa những biến chứng do bệnh tiểu đường.
  • Hỗ trợ làm tăng hoạt tính của men hấp thu và sử dụng đường.
  • Hỗ trợ làm giảm cholesterol và lipid trong máu, giúp hạ huyết áp.
  • Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường và kích thích sản sinh tế bào Beta của tuyến tụy, nhờ đó tăng sản sinh Insulin, tăng hoạt lực của Insulin.
  • Hỗ trợ giúp cơ thể tái thiết lập khả năng cân bằng đường huyết tự nhiên.
  • Hỗ trợ trị tê bì trẻ con, lao phổi.
  • Hỗ trợ trị phong thấp tê bại, trị viêm mạch máu và hỗ trợ trị bệnh trĩ.
  • Hỗ trợ trị các vết thương do dao, đạn và hỗ trợ trị rắn cắn.
  • Hỗ trợ hấp thu đường glucose ở ruột.

Một số bài thuốc ứng dụng từ dây thìa canh:

Hỗ trợ chữa bệnh tiểu đường:

Dây thìa canh khô: 50 gram, 1 ấm đun nước, 1 bình giữ nhiệt. Đem thìa canh đi rửa sạch rồi cho vào ấm, thêm 1,5 lít nước, đun sôi. Sau khi đun sôi nên duy trì nhỏ lửa khoảng 15 phút hoặc hơn cho đến khi thấy nước cạn còn một nửa thì tắt bếp, lọc lấy nước và sử dụng.

Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 1 và 2

Mỗi ngày nên dùng 50 g, Dây thìa canh khô đun sôi với 1,5 lít nước trong 15 phút và uống 3 lần/ngày sau bữa ăn 15-20 phút là tốt nhất để ổn định lượng đường huyết trong máu.

Lưu ý:

Những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, tuyệt đối không tự ý bốc thuốc theo thang hướng dẫn. Để biết thêm thông tin cụ thể vui lòng tham khảo ý kiến của thầy thuốc trước khi sử dụng.