Nội dung chính
Cây Bại tương thảo là gì?
Bại tương là dạng cây thân cỏ mềm, có vòng đời từ 1 đến 2 năm và là một trong những vị thuốc được sử dụng nhiều trong đông y. Cây có chiều cao trung bình từ 0,7 đến 1,5m, thân cây phân chia làm nhiều nhánh. Thân nhẵn và mềm, tròn, rỗng ruột bên trong, không bao lông.
Lá cây bại tượng có phiến khép, lá mọc đối xứng nhau, xẻ hình lông chim, các lá ở gốc có cuống dạng hình bẹ, phiến lá đơn dạng thuôn hình trứng hoặc cũng có thể mọc thêm 2 thùy dạng lá tai. Lá có màu xanh lục, mép lá hình răng cưa thấp, không đều nhau, các bẹ lá có xu hướng ôm vào thân cây.
Cuống của hoa cao, mọc trên là những bông hoa nhỏ, mọc ở nách lá là một lá bắc thon, nguyên, các cánh hoa có màu vàng nhạt, thường mọc ở các đầu cành hoặc ngọn cây.
Quả có dạng hình chứng dẹt, có lông bao xung quanh, một mặt có một sóng và mặt còn lại có 3 sóng. Quả thường già vào mùa thu và lụi vào mùa đông.
Cây bại tượng có tên khoa học là Patrinia scaplosaefolia Lamk. (Patrinia etratulaefolia Fish) thuộc họ Valerianaceae và được biết đến với các tên khác như Bại tương, Lộc trường, Trạch bại, Lộc thủ, Mã thảo, Khô thán, Khổ chức.
Phân bố:
Thuộc dạng cây ưa ánh sáng hoặc hơi chịu bóng, ưu khí hậu ẩm mát, thường mọc ở các sười đồi, lề đường, phân bố nhiều ở Trung Quốc. Ở Việt Nam loại cây này cũng có xuất hiện, nhưng với số lượng không nhiều, thường mọc ở một số vùng miền núi phía Bắc.
Bộ phận sử dụng:
Phần được sử dụng để làm thuốc là bộ phận Rễ hoặc có thể sử dụng toàn bộ phận của cây. Sau khi thu hái, loại bỏ tạp chất, rửa sạch và đem phơi khô là có thể sử dụng.
Thành phần hóa học có trong cây bại tương thảo:
Theo các nghiên cứu đánh giá chỉ ra, thành phần hóa học có trong Rễ cây bại tương thảo bao gồm: 8% Tinh dầu.
Những nghiên cứu khoa học về cây bại tương thảo:
Theo sách “Tân hoa bản thảo cương yếu” cho thấy, hoa và cành hoa có công năng thanh nhiệt, lợi thấp, giải độc, bài nùng, hoạt huyết, khứ ứ.
Theo Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển cho thấy chiết xuất bại tương thảo giúp thanh nhiệt, giải độc, khử ứ bài nông.
Theo vài nghiên cứu đã chỉ ra, chiết xuất bại tương thảo giúp hỗ trợ trị viêm ruột thừa, đinh nhọt sưng độc, đau bụng sau khi đẻ.
Theo nghiên cứu lâm sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách cho thấy, bại tương thảo có tác dụng giúp hỗ trợ trị đau bụng bón, viêm ruột thừa câp tính thời kỳ chưa có mủ bại tương.
Theo đông y:
Cây bại tương thảo có vị cay đắng, tính hơi lạnh, quy kinh vị, đại trường, can. Tác dụng giúp thanh nhiệt giải độc, khử ứ bài nông, hỗ trợ tiêu đinh nhọt, mụn nhọt bên trong.
Công dụng của cây Bại tương thảo:
- Giúp thanh nhiệt, giải độc.
- Hỗ trợ đặc biệt về đinh, nhọt, mụn bên trong và giúp an thần.
- Hỗ trợ trị viêm ruột thừa, đinh nhọt sưng độc, đau bụng sau khi đẻ.
- Hỗ trợ làm dịu thần kinh, giảm sự co thắt của hệ cơ trong tuyến tiền liệt.
- Hỗ trợ thanh nhiệt lương huyết, tăng cường thêm tác dụng tiêu viêm.
- Hỗ trợ điều trị đám quánh ruột thừa, viêm ruột thừa.
- Hỗ trợ trị ung nhọt sưng đau.
- Hỗ trợ trị nôn mửa, kiết ly, viêm kết mạc, thổ huyết và hỗ trợ trị ói ra máu.
Một số bài thuốc về cây bại tượng thảo:
Mụn nhọt trong ruột, viêm ruột thừa, trong ruột có mủ:
Sử dụng Dùng Ý dĩ nhân 10 phần, Phụ tử 2 phần, Bại tương 2 phần nghiền bột lần uống một muỗng canh đổ vào 2 bát nước uống còn 1 phân nửa uống một lần, tiêu ra thì bớt.
Sử dụng Sản hậu xuống huyết đã đến 7-8 ngày không cầm:
Sử dụng Dùng đại tương, Đương quy mỗi thứ 6 phân. Tục đoạn, Thược dược mỗi thứ 8 phân, Xuyên khung, Trúc nhự mỗi thứ 4 phân, Sinh địa hoàng sao 12 phân đổ vào hai chén nước sắc còn 8 phân uống lúc đói.
Sản hậu Đau lưng khó cử động:
Sử dụng Dùng Bại tương, Đương quy mỗi thứ 8 phân, Xuyên khung, Thược dược, Quế tâm mỗi thứ 6 phân, 2 chén nước sắc còn 8 phân chia làm 2 lần uống, cử ăn hành.
Sản hậu đau bụng như dùi châm:
Dùng Bại tương thảo 5 lượng, 4 bát nước sắc còn 2 bát lần uống 2 chén ngày 3 lần.
Quanh lưng lở loét ngứa ngáy:
Dùng Bại tương thảo sắc lấy nước cốt rửa.
Trị đinh nhọt không vỡ mủ:
Lá Bại tương loại non mới hái, giã nát đắp vào.
Trị sản hậu ứ huyết chưa sạch, bụng dưới căng đau:
Rễ Bại tương thảo 60g, sắc chia 3 lần uống.
Lưu ý:
Những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, tuyệt đối không tự ý bốc thuốc theo thang hướng dẫn. Để biết thêm thông tin cụ thể vui lòng tham khảo ý kiến của thầy thuốc trước khi sử dụng.
Không dùng cho người có ứ trệ.
Uống quá nhiều sẽ gây đau đầu, buồn nôn và bạch cầu giảm.
