Nội dung chính
Cây Cóc mẳn là gì?
Cây Cóc mẳn trong dân gian còn được gọi với cái tên khác là như cỏ the, cúc mẳn, cúc ma, cây thuốc mộng, cây trăm chân, cóc ngồi (miền Nam); thạch hồ tuy, địa hồ tiêu, cầu tử thảo, nga bất thực thảo… . Tên khoa học: Centipeda minima (L.) A. Br. et Aschers. Thuộc họ Cúc – Asteraceae.
Loại cỏ nhỏ mềm, mọc bò lan trên đất ẩm, phân nhiều cành, ngọn có lông mịn trắng. Lá đơn mọc so le, hình 3 cạnh, đầu tù, phía cuống cong hẹp lá, mép có răng cưa, dài 10 – 18mm, rộng 6 – 10mm, gân chính hơi nổi, không có cuống. Cụm hoa hình đầu mọc nách lá, hoa cái nhiều lớp, cánh hoa hình ống có răng cưa, hoa lưỡng tính ít hơn. Tràng hoa hình cuống có 4 răng hình trứng màu hơi tím. Quả bể 4 cạnh, trên cạnh có lông mịn.
Phân bố Cây cóc mẳn
Đây là giống cây thích nghi với môi trường ẩm thấp, thường được trồng nhiều ở các tỉnh đồng bằng, trung du và vùng đất thấp.
Bộ phận dùng là thuốc Cây cóc mẳn
Toàn cây đã rửa sạch phơi hoặc sấy khô của cây Cóc mẳn (Herba Centipedae Minimae).
Thành phần hóa học Cây cóc mẳn
Cây Cóc mẳn có chứa thành phần hóa học là tinh dầu, acid myriogynic, taraxasterol, arnidiol,… .
Tác dụng – công dụng chung của cây Cóc mẳn
Chữa ho gà, viêm khí phế quản mạn tính, ho gió; chữa cảm mạo, sốt, tắc nghẹt mũi. Chấn thương, lở loét, dùng uống trong hoặc giã nát đắp lên vết thương.
Cây cóc mẳn Theo đông y
Cây Cóc mẳn có vị cay, mùi hắc, tính ấm có tác dụng thông khiếu, tán thấp, khu phong, tiêu thũng, tiêu viêm, tiêu sưng. Chủ trị viêm họng cấp và mạn, viêm mũi dị ứng; viêm phế quản mạn tính, ho gà; Bệnh giun đũa, bệnh lỵ amíp, bệnh sốt rét; Chấn thương, tạng khớp; Ðau mắt đỏ sưng, đau màng mộng mắt, viêm mắt có mủ; Ðau dạ dày, ỉa chảy, nôn mửa. Dùng ngoài trị rắn cắn, viêm mủ da, viêm da thần kinh, chai chân và đắp bó gãy xương.
Dùng với liều từ 8 – 12g/ngày, dạng thuốc sắc hoặc dùng giã nát đắp ngoài. Có thể kế hợp với các vị thuốc khác.
Một số nghiên cứu khoa học về cây Cóc mẳn
Hiện chưa có nghiên cứu khoa học nào về cây Cóc mẳn.
Một số bài thuốc có cây Cóc mẳn
Phòng và trị cảm cúm:
Cây Cóc mằn tươi 100g, đi rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt, hòa thêm chút rượu trắng, chia làm 2 lần uống trong ngày, uống nhân lúc còn ấm.
Có tác dụng khu phong tán hàn, chống virut. Dùng chữa cúm thể phong hàn (cảm lạnh, với các triệu chứng: phát sốt, sợ lạnh, tắc mũi, mũi chảy nước, đau đầu, đau mình mẩy,…):
Chuẩn bị lấy 100g cây Cóc mẳn tươi rửa sạch, giã nát vắt lấy nước cốt, hòa thêm chút rượu trắng, chia làm 2 lần uống trong ngày. Nên uống nhân lúc còn ấm (nếu nguội có thể hâm lại cho ấm). Có tác dụng khu phong tán hàn, chống virut. Dùng chữa cúm thể phong hàn (cảm lạnh, với các triệu chứng: phát sốt, sợ lạnh, tắc mũi, mũi chảy nước, đau đầu, đau mình mẩy,…)
Mẩn ngứa do thay đổi thời tiết:
Cây Cóc mằn tươi rửa sạch, giã nát, rồi đắp lên chỗ mẩn ngứa xát vào chỗ bị mẩn ngứa, ngày làm nhiều lần. Làm trong vài ngày.
Chữa trĩ lở loét sưng đau:
Cóc mẳn tươi chuẩn bị khoảng một nắm, rửa sạch, có thể ngâm nước muối trước rồi rửa lại, giã đắp vào, dùng băng gạc cố định.
Giúp phát tán phong hàn, kháng virut. Dùng chữa bệnh cúm mới phát, với những biểu hiện thuộc thể phong hàn:
Cây cóc mẳn phơi khô, tán thành bột mịn. Ngày uống lấy 2 lần, mỗi lần 6g (trẻ nhỏ giảm nửa liều), chiêu bằng nước ấm.
Chữa viêm da thần kinh:
Cóc mẳn rửa sạch, giã nát rồi chà xát vào chỗ da bị bệnh, có tác dụng chống ngứa, tiêu viêm.
Chữa Mẩn ngứa eczema
Cóc mằn 20g + Ðậu xanh 10g, thêm vào chút muối. Đem tất cả đi giã nhỏ đắp lên chỗ mẩn ngứa đã rửa sạch.
Chữa viêm mũi:
Bài 1: Cóc mẳn tươi, rửa sạch, hong khô, giã nát vắt lấy nước cốt, nhỏ vào mũi ngày 1-2 lần, mỗi lần 2-3 giọt, khi nhỏ nằm ngửa 20-30 phút. Dùng liên tục trong 1 tuần – tương đương với 1 liệu trình. Sử dụng đều đặn khoảng 1-3 liệu trình để thấy kết quả.
Bài 2: Cóc mẳn tươi giã nát, làm thành viên tròn rồi nhét vào lỗ mũi.
Hỗ trợ chữa viêm phế quản mạn tính:
Cóc mằn tươi, bách bộ mỗi vị cân lấy 10g + lá hen 12g + trần bì 8g, sắc lấy nước uống, mỗi ngày một thang. Uống 10-15 ngày.
Ho do cảm cúm:
Cóc mằn, lá xương sông, râu ngô, mỗi vị 40g, cho vào sắc lấy nước uống, ngày 1 thang. Uống liên tục trong 3 – 5 ngày.
Chữa ho gió (do ngoại cảm):
Cây Cóc mẳn khô cân lấy 15g khô, thêm vào 500ml nước, sắc đến khi còn 100ml, chia 3 lần uống trong ngày. Nếu bạn không có khô thì có thể dùng tươi với lượng khoảng 30g.
Lưu ý sử dụng Cây cóc mẳn
- Những đơn thuốc trên không chỉ sử dụng để chữa viêm mũi dị ứng. Đối với các loại viêm mũi khác, như viêm mũi cấp, viêm mũi đơn thuần mạn tính, viêm xoang mũi… cũng có tác dụng khá tốt.
- Thảo dược này có thể tương tác với những thuốc bạn đang dùng hay tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn. Bạn nên tham khảo ý kiến tư vấn của thầy thuốc hoặc bác sĩ trước khi sử dụng cây sen.
- Những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, tuyệt đối không bốc thuốc theo thang hướng dẫn. Mọi thông tin chi tiết xin liên hệ thầy thuốc hoặc bác sĩ để biết thêm thông tin.
Xem thêm: Cây dạ cẩm!
