Nội dung chính
Bạch truật là gì?
Bạch truật là dạng cây thân thảo, sống được lâu năm, có thân rễ to. Thân cây thẳng, có chiều cao từ 0.3-0.8m, mọc đơn độc hoặc phân nhánh ở bộ phận trên và phần dưới thân hóa gỗ. Lá của cây mọc cách nhau và dai, phần dưới có cuống dài, phần trên có cuống ngắn hơn. Gốc lá rộng, bao bọc lấy thân cây, có hình trứng tròn, hai đầu nhọn. Hoa nhiều, tràng có hình ống, phần dưới có màu trắng, phần trên có màu đỏ tím và được xẻ làm 5 thùy hình mũi mác, xoắn ra ngoài, có 5 nhị hàn liền nhau. Vòi hình chỉ màu tím nhạt, đầu nhị xẻ thành 2 thùy nông hình đầu, phía mặt ngoài có lông ngắn. Quả bế thuôn, dẹp và có màu xám.
Bạch truật có tên khoa học là Atractylodes macrocephal Koidz thuộc họ Cúc (Compositae) và được biết đến với những tên khác như ruật sơn kế, sơn khương, sơn liên, phu kế….
Phân bố:
Bạch truật có chủ yếu ở Trung Quốc thuộc một số tỉnh như Tiên Cư (Triết giang), Dư huyện, Ninh quốc (An huy), ngoài ra ở Thông thành. Lợi xuyên (Hồ bắc), Bình giang (Hồ nam), Tu thủy, Đông cố (Giang tây), tỉnh Phúc kiến, Tứ xuyên đều có trồng. Ngoài ra Bạch truật đã di thực vào Việt Nam nhưng với số lượng không nhiều.
Bộ phận làm thuốc:
Phần được sử dụng làm thuốc là phần thân rễ cứng chắc, có dầu thơm nhẹ, ruột màu trắng ngà, củ rắn chắc và chứa nhiều dầu là tốt.
Thành phần hóa học:
Theo những nghiên cứu đánh giá đã chỉ ra rằng, trong bạch truật có chứa các thành phần chính như: Humulene, b-Elemol, a-Curcumene, Atractylone, 3b Acetoxyatractylone, Selian 4(14), 7 (11)-Diene-8-One, Eudesmo, Palmitic acid, Atractylol, atractylenolid I, II và III, endesmol và vitamin A.
Những nghiên cứu khoa học Bạch Truật:
Nghiên cứu trên thỏ cho thấy, lúc ruột ở trạng thái hưng phấn thì thuốc có tác dụng ức chế, ngược lại lúc ruột đang ở trong trạng thái ức chế thì thuốc có tác dụng hưng phấn. Tác dụng điều tiết 2 chiều đó của thuốc có liên quan đến hệ thống thần kinh thực vật, do đó Bạch truật có thể chữa được táo bón và tiêu chảy.
Theo Trung dược học, Nước sắc Bạch truật trên thực nghiệm chứng minh có tác dụng bảo vệ gan, phòng ngừa được sự giảm sút Glycogen ở gan.
Theo trung Dược Ứng Dụng Lâm Sàn, nghiên cứu thực nghiệm trên chuột cho thấy thuốc có tác dụng làm tăng trọng chuột, tăng sức bơi lội, tăng khả năng thực bào của hệ thống tế bào lưới, tăng cường chức năng miễn dịch của tế bào, làm tăng cao IgG trong huyết thanh, có tác dụng tăng bạch cầu và bảo vệ gan, tăng sự tổng hợp Protêin ở ruột non.
Theo đông y:
Bạch truật có vị đắng, ngọt, tính ôn, quy vào kinh tỳ và vị, tác dụng giúp bổ khí, kiện tỳ, táo thấp, lợi thủy, cầm mồ hôi và an thai. Hỗ trợ trị thủy thũng, chứng đàm ẩm, chứng khí hư tự hãn và thai động.
Công dụng của Bạch Truật?
- Hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan về gan.
- Hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày và hỗ trợ trị phong thấp.
- Hỗ trợ trị sởi, ngứa ngáy, lở loét, nám da và làm sáng da.
- Giúp bổ ích, cường tráng, hỗ trợ tăng cường chức năng hệ miễn dịch.
- Hỗ trợ làm hạ đường huyết.
- Hỗ trợ trị phù thũng, đau đầu, choáng váng, chảy nước mắt, tiêu đàm thủy.
- Tác dụng giúp lợi niệu, hỗ trợ trị táo bón và tiêu chảy.
Một số bài thuốc về Bạch Truật?
Trị tim có cảm giác cứng như cái tô do ăn uống quá độ:
Bạch truật 40g, Chỉ thực 7 trái, nước5 thăng,sắc còn 3 thăng, chia làm ba lần uống.
Trị mặt xám hoặc loang lổ đen như trứng chim sẻ tàn nhang:
Bạch truật tẩm giấm, sức hàng ngày.
Trị phong thấp ban chẩn ngứa ngáy:
Bạch truật tán nhỏ uống mồi lần 1 thìa với rượu, ngày hai lần.
Trị phụ nữ da thịt nóng vì huyết hư, trẻ nhỏ nóng hâm hấp do Tỳ hư:
Bạch truật, Bạch phục linh, Bạch thược mỗi thứ 40g, Cam thảo 20g, tán bột,sắc với Táo và Gừng.
Trị tiêu chảy, lỵ lâu ngày:
Bạch truật loại tốt 6,4kg, xắt lát bỏ vào nồi sành ngập nước 2 tấc 3, đun lửa vừa sắc còn nửa chén, lấy nước đổ riêng ra nồi khác, còn bã sắc lại, làm vậy 3 lần, rồi lấy những nước đã sắc trộn lại cô thành cao trong nồi 1 đêm, khử nước trong ở trên, lấy cao đọng dưới, cất dùng, uống lần 1-2 thìa (5-10ml) với mật ong.
Trị có cảm giác như có nước dưới tim:
Bạch truật 120g, Trạch tả 200g, nước3 thăng, sắc còn một thăng rưỡi, chia làm ba lần uống.
Lưu ý:
Những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, tuyệt đối không tự ý bốc thuốc theo thang hướng dẫn. Để biết thêm thông tin cụ thể vui lòng tham khảo ý kiến của thầy thuốc trước khi sử dụng.
Không dùng cho người Âm hư, táo khát, khí trệ, đầy trướng, có hòn khối.
