Nội dung chính
Nguyên nhân chấn thương mắt
Thường do các vật đầu tày gây nên hoặc do sóng xung kích, sức ép bom mìn tác động vào mắt.
Triệu chứng chấn thương mắt
Mức độ nhẹ: đụng giập gây phù nề ở mi, tụ máu dưới da mi hoặc dưới kết mạc.
Mức độ vừa: đụng giập gây phù nề giác mạc ít. Trên cơ sở các dấu hiệu như mức độ nhẹ có thêm:
- Đau nhức mắt, thị lực giảm.
- Khám thấy giác mạc mờ.
- Đồng tử giãn, méo.
Mức độ nặng: các dấu hiệu kể trên biểu hiện ở mức độ nặng, có thể chảy máu ở tiền phòng, dịch kính và võng mạc, lệch thủy tinh thể.
Bệnh nhân đau nhức mắt nhiều; thị lực giảm nhiều.
Khám thấy giác mạc mờ đục, chảy máu tiền phòng. Soi đáy mắt thấy chảy máu trong dịch kính và võng mạc.
Xử trí chấn thương mắt
Mức độ nhẹ: điều trị tại tuyến cơ sở bằng nhỏ thuốc nước và tra thuốc mỡ hằng ngày.
Mức độ vừa và nặng: băng mắt gửi đi bệnh viện có chuyên khoa mắt.
Vết thương mắt
Nguyên nhân
Thường do vật sắc, nhọn gây nên. Trong chiến tranh do mảnh kim khí, bom mìn, lựu đạn.
Triệu chứng
Vết thương rách mi đơn thuần: có thể rách vuông góc hay dọc theo bờ mi.
Bệnh nhân đau nhức ít, có thể có dị vật hoặc không.
Vết thương rách kết mạc: thường gặp tổn thương ở kết mạc nhãn cầu. Vùng vết thương có máu.
Vết thương rách giác mạc: thường kèm theo có kẹt mống mắt, đau nhức, nhói chảy nước mắt, thị lực giảm.
Khám thấy giác mạc bị rách, kèm theo có dị vật hoặc không có dị vật.
Vết thương xuyên nhãn cầu: phòi các tổ chức, đục các chất dịch trong nội nhãn.
Bệnh nhân đau nhức nhiều, hầu như không nhìn thấy gì.
Khám thấy máu chảy lẫn với dịch kính giống như lòng trắng trứng.
Xử trí chấn thương mắt
Loại bỏ những dị vật dễ thấy, dễ lấy như: mảnh kim loại lớn, đất, đá, sỏi.
Nhỏ mắt hoặc xịt rửa nhẹ bằng dung dịch kháng sinh, cấm không được tra mắt bằng thuốc dạng mỡ hoặc dầu.
Băng che bất động 2 mắt dù chỉ tổn thương một mắt, không băng ép.
Tiêm kháng sinh toàn thân.
Dùng an thần, giảm đau.
Nhanh chóng chuyển bệnh nhân về tuyến chuyên khoa.
Bỏng mắt
Nguyên nhân:
chia làm 4 loại:
Bỏng do nhiệt (bỏng nóng) hay gặp nhất bao gồm nhiệt khô như lửa xăng, lửa điện hoặc nhiệt ướt như nước sôi, hơi nước nóng.
Bỏng do hóa chất: kiềm, axit, chất tiết côn trùng, chất độc hóa học trong chiến tranh…
Bỏng do phóng xạ: các vụ nổ bom nguyên tử.
Do các yếu tố khác như: tia cực tím, bỏng lạnh, do siêu âm…
Triệu chứng
Bỏng do nhiệt:
có thể gây cháy da mi, lông mi tùy theo mức độ.
Nếu bóng vào kết mạc, giác mạc gây phù nề, xung huyết, hoại tử, đau nhức mắt nhiều, nhói chảy nước mắt, thị lực giảm khám thấy kết mạc phù nề xung huyết, giác mạc mở. Tổn thương nhãn cầu trong bỏng do nhiệt khô thường ít hoặc nhẹ do phản xạ nhắm mắt.
Bỏng do hóa chất
Nhẹ: Bệnh nhân chói mắt, chảy nước mắt, đau nhức. Khám thấy cương tụ rìa, kết mạc phù nề, giác mạc còn trong.
Nặng: đau nhức mắt nhiều, thị lực giảm nhiều. Giác mạc bị mờ đục, có thể có nhiều vết trắng mờ trên giác mạc, sau đó hoại tử. Bệnh nhân có thể mù do sẹo đục giác mạc.
Bỏng do vôi: rất nặng vì vừa bỏng do nhiệt vừa bỏng do hóa chất.
Bỏng do bức xạ:
thường nhẹ, nhưng gây đau rát, nếu nặng gây tổn thương hoàng điểm.
Xử trí
Nguyên tắc
Chống nhiễm độc: loại trừ nhanh chóng tác nhân gây bỏng.
Chống nhiễm khuẩn: kháng sinh
Chống dính mi cầu (không băng).
Chống đau nhức.
Xử trí cụ thể
Bỏng nhiệt: loại trừ tác nhân gây bỏng, rửa mắt nhiều lần bằng nước sạch.
Sau đó tra thuốc mỡ và dầu cá để chống viêm, chống dính. Có thể dùng kháng sinh toàn thân. Tuyệt đối không được băng chặt mắt.
Bỏng do hóa chất: loại bỏ tác nhân gây bỏng, rửa mắt nhiều lần bằng nước sạch (vài lít), tốt hơn là dung dịch Ringer, nước muối sinh lý. Lưu ý, xịt rửa vào các túi cùng kết mạc. Cấm không được dùng các dung dịch kiềm nhẹ (Ví dụ: dung dịch natribicacbonate) hoặc axit nhẹ (ví dụ: axit boric…) để rửa mắt vì những chất này sẽ gây bỏng lần nữa cho mắt. Nếu có điều kiện thì dùng dung dịch đệm phốt phát pH 7.0 – 7.4 nhỏ giọt liên tục cho cả bỏng axit hoặc bỏng do kiềm.
Bỏng do bức xạ: hay gặp bỏng mắt do tia lửa hàn. Cho bệnh nhân chườm lạnh, nhỏ mắt dung dịch kháng sinh, corticoide; các triệu chứng sẽ dịu đi sau vài giờ.
