Thế nào là rối loạn Kinh nguyệt
- Dậy thì sớm: bắt đầu hành kinh từ 8 tuổi trở xuống(bình thường 13-16 tuổi).
- Dậy thì muộn: bắt đầu hành kinh sau 18 tuổi.
- Mãn kinh sớm: thôi hành kinh trước 40 tuổi (bình thường 45-50 tuổi).
- Mãn kinh muộn: thôi hành kinh sau tuổi 55.
- Kinh thưa: vòng kinh dài từ 35 ngày trở lên( bình thường 28+- 7ngày).
- Kinh mau: vòng kinh ngắn từ 22 ngày trở xuống.
- Vô kinh: không hành kinh trong một thời gian nhất định, 3 tháng hoặc 6 tháng.
- Rong kinh: kỳ hành kinh kéo dài trên 7 ngày (bình thường từ 3-5 ngày).
- Kinh ngắn: kỳ hành kinh chỉ từ 2 ngày trở xuống.
- Kinh nhiều: tổng lượng máu kinh trong cả chu kỳ trên 200ml (bình thường 50-80ml).
- Kinh ít: tổng lượng máu kinh trong cả chu kỳ dưới 15ml.
- Cường kinh: hành kinh vừa ra nhiều huyết, vừa kéo dài.
- Thiểu kinh: kinh vừa lượng ít, vừa ngắn ngày.
- Thống kinh: đau bụng trước, trong hoặc sau khi hành kinh (bình thường không đau hoặc chỉ mỏi lưng).
- Vòng kinh không phóng noãn: không có phóng noãn trong suốt thời kỳ hành kinh (bình thường có phóng noãn ở độ tuổi hoạt động sinh dục).
Vô kinh là gì, các loại vô kinh?
Các loại vô kinh
Vô kinh nguyên phát: là hiện tượng không có hành kinh khi đã quá tuổi 18.
Vô kinh thứ phát: là hiện tượng không hành kinh lại sau một thời gian: là 3 tháng nếu trước đó kinh đều, là 6 tháng nếu trước đó kinh không đều.
Vô kinh sinh lý: là hiện tượng mất kinh do có thai, do cho con bú hoặc do đã mãn kinh.
Vô kinh giả: là hiện tượng có máu kinh nhưng bị bế tắc không chảy ra ngoài nên mắt không nhìn thấy được. Còn gọi là bế kinh.
Vô kinh bệnh lý: gồm tất cả các trường hợp vô kinh ngoài sinh lý, vô kinh nguyên phát, vô kinh thứ phất, vô kinh giả, bế kinh.
Vô kinh nguyên phát
Nguyên nhân: thường do bất thường bẩm sinh ở bộ phận sinh dục hoặc ở các tuyến nội tiết liên quan đến hoạt động sinh dục (không có tử cung, không có âm đạo, có vách ngăn âm đạo, màng trinh không thủng, teo tuyến yên bẩm sinh, teo buồng trứng bẩm sinh…)
Phương hướng chẩn đoán nguyên nhân:
- Cần lưu ý những dấu hiệu nữ tính như phát triển vú, phát triển lông mu. Nếu có phát triển vú, phát triển lông mu tức là buồng trứng có hoạt động. Nếu vú không phát triển, không có lông mu tức là buồng trứng không hoạt động.
- Nếu vú và lông mu không phát triển, sẽ là 1 trong 2 khả năng hoặc teo buồng trứng bẩm sinh hoặc teo tuyến yên bẩm sinh.
- Nếu vú và lông mu phát triển, cần xét tiếp: có đau bụng một cách có chu kỳ và ngày càng tăng không:
Có đau bụng như trên: bế kinh do không có âm đạo hoặc màng trinh không thủng.
Không đau bụng như trên: không có tử cung.
Vô kinh thứ phát
Nguyên nhân: dính buồng tử cung do lao, dính buồng tử cung do nạo, suy sớm buồng trứng, mãn kinh sớm, khối u buồng trứng liên quan đến nội tiết, rối loạn hoạt động của tuyến vỏ thượng thận, tuyến giáp.
Phương hướng chẩn đoán nguyên nhân:
- Nếu có triệu chứng nghén, cương vú và đầu vú thâm: cần nghĩ đến có thai.
- Chưa từng sảy, đẻ, nạo tử cung lần nào: nghĩ đến dính buồng tử cung do lao sinh dục.
- Đã từng được nạo tử cung và sau khi nạo bị mất kinh: nghĩ đến dính buồng tử cung do nạo. Dính buồng tử cung dù do nguyên nhân gì vì không có niêm mạc tử cung và không có bong niêm mạc tử cung nên không có máu kinh.
- Nếu có mọc râu, mọc lông chân, lông bụng theo kiểu nam giới, nghĩ đến:
Khối u buồng trứng tiết hormon nam.
Vỏ thượng thận tăng tiết hormon nam.
- Không có những đặc điểm nam tính hóa nói trên, nghĩ đến:
Suy sớm buồng trứng: buồng trứng đã suy kiệt các nang noãn, không còn hoạt động đủ để làm thay đổi niêm mạc tử cung và gây ra kinh nguyệt.
Mãn kinh sớm: nguyên nhân giống như suy sớm buồng trứng, nhưng ở đây buồng trứng đã ngưng hoạt động hoàn toàn.
Giảm hoạt động nội tiết buồng trứng do: dinh dưỡng kém, tinh thần căng thẳng, lo lắng, sợ sệt, vú tiết sữa.
Phương hướng xử trí:
- Nói chung tất cả những trường hợp vô kinh thứ phát trên 3 tháng đều nên đi khám bệnh để tìm rõ nguyên nhân.
- Trước khi đi khám bệnh nên xác định xem có thai không (có thể thử nước tiểu).
- Nếu là vô kinh nguyên phát kèm theo đau bụng có chu kỳ: dễ là bế kinh, phải chích cho máu kinh thoát ra.
- Vô kinh nguyên phát không kèm theo đau bụng, vú và lông mu có phát triển đôi chút, có thể chờ thêm tới tuổi trên 20 mới cần đi khám. Trong khi chờ đợi, chú ý ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, sống thoải mái, lành mạnh.
- Tất cả những trường hợp vô kinh sau đây cần được đi khám phụ khoa càng sớm càng tốt:
Đau bụng dưới hàng tháng có chu kỳ
Vú có tiết sữa (không phải sau sảy, đẻ)
Mọc râu, lông chân, lông bụng theo kiểu nam giới
