Ngũ bội tử là gì?

Ngũ Bội Tử là tổ đã phơi hay sấy khô của ấu trùng sâu Ngũ bội tử (Melaphis chenensis) ký sinh trên cây muối (Rhú chinensis), thuộc họ Đào lộn hột (Anacardiaceae). Ngũ bội tử còn có tên khác là bầu bí, măc piêt, bơ pật,… . Tên khoa học là Galla sinensis.

Ngũ bội tử có dạng túi hinh trứng gọi là Đỗi bội hoặc  hình củ ấy gọi là Giasc bội, phân nhánh nhiều hay ít nguyên hoặc vỡ đôi vỡ ba.

Đỗi bội : có hình trứng hoặc hình thoi, dạng nang. Mặt ngoài mafunaau xám, hơi có lông tơ mềm, chất cứng giòn, dễ vỡ vụn. Mặt trong phẳng, trơn, khoang rỗng có chữa xác chết của ấu trùng màu nâu đen, và chất bột bài tiết ra màu xám. Mùi đặc biệt, vị se.

Giác bôi: có hình ủ ấu, phân nhánh, không đều, dạng sừng , mặt ngoài có lông tơ mềm rõ rệt, vách tổ tương đối mỏng.

Ngũ bội tử, Công dụng, Dược tính, Bài thuốc chữa bệnh?
Ngũ bội tử, Công dụng, Dược tính, Bài thuốc chữa bệnh?

Phân bố Ngũ bội tử:

Cây Muối phân bố rộng khắp nước ta, đặc biệt là các tỉnh thuộc miềng Bắc như Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai,… . Ngoài ra chúng còn được trồng nhiều ở các tỉnh thuộc vùng Tây Bắc, gần biên giới Việt – Trung.

Bộ phận dùng làm thuốc Ngũ bội tử:

Xem thêm

Phân sùi lên của cành lá cây Muối do sâu Ngũ bội tử gân ra. Thường thì vào khoảng từ tháng 5 đến tháng 6 sẽ xuất hiện sâu.

Thành phần hóa học Ngũ bội tử:

Thành phần chính của Ngũ bội tử là Tanin, dược chất này có chứa tới 50 – 70 % thành phần hóa học của Ngũ bội tử.

Tác dụng – công dụng chung của Ngũ bội tử:

Chữa viêm ruột mạn tính, giải độc do ngộ độc alcloid, kim loại nặng đường uống. Dùng ngoài bôi để chữa nhiễm trùng da, vết thương chảy máu.

Ngũ bội tử Theo đông y:

Ngũ bội tử vị chua tính bình vào 3 kinh phế, thận và đại trường. Có tác dụng liễm phế, giáng hỏa chỉ huyết, liễm hãn, sáp trường. Dùng chữa phế hư sinh ho, lỵ lâu ngày lòi dom, nhiều mồ hôi, mụn nhọt, Hoạt tinh, di tinh, lòi dom, phế hư, đạo hãn, tự hãn, băng lậu hạ huyết.

Dùng với liều từ 2 – 3 g/ ngày, dùng dưới dạng thuốc sắc.

Một số nghiên cứu khoa học về Ngũ bội tử:

Ngũ bội tử chó chứa thành phần hóa học là tanin gây kết tủa albumin nên có tác dụng thu liễm làm lành các vết loét ngoài da, niêm mạc. Chất tanin có thể kết hợp với một số kim loại, ancaloid, glucozit hình thành các hợp chất không hòa tan cho nên có tác dụng giải độc tố đối với các loại thuốc có thành phần như trên.

Nước sắc Ngũ bội tử khi nghiên cứu in vitro trong ống nghiệm thấy có tác dụng ức chế hoặc giết chết nhiều loại vi khuẩn như tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn, phế cầu khuẩn, trực khuẩn thương hàn, phó thương hàn, kiết lî, bạch hầu, trực khuẩn mủ xanh, virus cúm, chủng virus PR8.

Cho động vật thí nghiệm uống nước sắc 100% Ngũ bội tử với liều 20g/kg không thấy có tác dụng gì biểu hiện. Nhưng với cùng liều cho chích dưới da, sinh ra hoại tử tại chỗ, tinh thần kích động, khó thở và tử vong trong 24 giờ.

Một số bài thuốc có Ngũ bội tử:

Trị xuất huyết đường tiêu hóa trên:

Ngũ bội tử 6g rửa sạch đem sắc với nước, sắc đến khi còn lại 100ml, chia lần 3 lần uống, dùng trong ngày.

Trị bệnh trĩ:

500g ngũ bội tử (tán vụn), thêm vào khoảng 1 lít cồn 52.5%, cho vào bình thủy tinh đậy kín, ngâm trong vòng 30 – 60 ngày. Sau đó lọc lấy nước, nấu sôi để vô trùng. Khi dùng, nên vệ sinh vùng hậu môn và chích trực tiếp vào búi trĩ.

Chú ý: Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng

Trị di tinh:

Ngũ bội tử đi nghiền thành bột mịn, thêm vào lượng nước muối sinh lý vừa đủ trộn đều làm thành hồ, sao đó phết vào cao dán 3×4 và đem dán vào huyệt Tứ mãn (huyệt vị nằm ở dưới rốn 2 thốn và đo ngang trái – phải 0.5 thốn). Cứ 3 ngày thay miếng dán 1 lần.

Trị sẹo do bỏng:

Giấm đen 250ml + ngũ bội tử 8 – 100g + mật ong 18g + ngô công 1 con tán bột. Đem trộn đều thành cao, sao đó phết vào miếng vải đen và dán lên vùng sẹo bỏng. Cứ 3 – 5 ngày thay 1 lần cho đến khi sẹo liền lại.

Chữa chứng trẻ nhỏ bị trớ:

Chích cam thảo 20g + ngũ bội tử (nửa sống nửa nướng chín) 3g. Đem các vị trên tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 2g thuốc bột uống với nước cháo hoặc nước cơm.

Trị tưa miệng:

Băng phiến 3g + bột ngũ bội tử 20g. Tán thành bột mịn, sau đó thổi vào lưỡi. Thực hiện ngày 2 lần cho đến khi khỏi.

Chữa đau bụng đi ỉa lỏng:

Ngũ bội tử tán thành bột mịn thêm hồ vào, làm thành viên hoàn nhỏ bằng hạt đậu xanh, ngày uống 15 – 20 viên, sắc thêm nước bạc hà để úng cùng.

Chữa xuất tinh sớm:

Hạt tiêu và ngũ bội tử mỗi vị 20g + khổ sâm và địa phu tử mỗi vị 30g. Cho tất cả vào sắc lấy nước uống hằng ngày.

Trẻ con bị trớ: 

Ngũ bội tử 3g, chia làm 2 nửa một nửa để sống, một nửa nướng chín, thêm vào 20g trích cam thảo. Tất cả đem đi tán nhỏ. Mỗi lần dùng 2g bột này, dùng nước cơm hay nước cháo mà chiêu thuốc

Lưu ý sử dụng Ngũ bội tử:

  • Thảo dược này có thể tương tác với những thuốc bạn đang dùng hay tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn. Bạn nên tham khảo ý kiến tư vấn của thầy thuốc hoặc bác sĩ trước khi sử dụng cây sen.
  • Những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, tuyệt đối không bốc thuốc theo thang hướng dẫn. Mọi thông tin chi tiết xin liên hệ thầy thuốc hoặc bác sĩ để biết thêm thông tin.

Xem thêm: Cây ô môi!