Xem thêmBộ phận dùng làm thuốc của cây Ô đầu là rễ
củ (Radix Aconiti), rễ củ mẹ gọi là ô đầu, rễ củ con là phụ tử. Phụ tử được đem
chế biến thành diêm phụ, bạch phụ, hắc phụ.
Củ cái (rễ cái) được thu hái vào giữa hoặc cuối mùa xuân là tốt
nhất. Bởi thu hái vào những mùa này thì chất lượng củ sẽ tốt hơn, dược chất lớn
hơn, và củ thường to đẹp hơn.
Thành phần hóa học:
Rễ củ Ô đầu có chứa alcaloid là aconitin, rất
độc.
Tác dụng – công dụng chung của cây Phụ tử :
- Ô đầu, phụ tử chưa chế biến thường dùng làm thuốc ngâm rượu xoa bóp ngoài da trị nhức mỏi chân tay, tê bại, đau khớp, sái khớp.
- Phụ tử chế (diêm phụ, hắc phụ, bạch phụ) dùng trong trường hợp người lạnh, trụy tim, ra nhiều mồ hôi, chân tay co quắp, phong hàn, đau nhức xương khớp, lưng gối lạnh đau.
Theo đông y:
Ô đầu có vị cay, đắng, tính nóng, có độc mạnh được quy vào 12 kinh , chủ yếu các kinh tâm can, thận tỳ, có tác dụng khu phong trừ thấp, ôn kinh, giảm đau. Thường được dùng làm thuốc ngâm rượu xoa bóp, trị nhức mỏi chân tay, tê bại, đau khớp, sai khớp, đụng giập,… .
Ô đầu, phụ tử sống ngâm rượu dùng ngoài da.
Phụ tử chế ngày dung 4 – 12g dạng thuốc sắc, thường phối hợp với các vị thuốc
khác.
Một số nghiên cứu khoa học về cây Ô đầu:
Tác dụng giảm đau: Trong Ô đầu có chứa
thành phần là alkaloid có tác dụng làm giảm đau trên chuột trắng. Ngoài ra,
thành phần aconitin trong Ô đầu còn có tác dụng ức chế dẫn truyền các xung thần
kinh làm cho dây thần kinh tê liệt mất khả năng dẫn truyền.
Tác dụng với hệ thần kinh: Đối với các tận
cùng của dây thần kinh cảm giác trong da và niêm mạc, trong gia đoạn đầu aconitin
có khả năng kích thích gây ngứa, có cảm giác nóng bỏng, sau đó làm mât cảm giác
gây tê dại. Đồng thời nó còn ức chế trung khu hô hấp, tăng cường tiết nước bọt,
giúp hạ thân nhiệt ở động vật bình thường cũng như động vật gây sốt.
Tác dụng chống viêm: Alcaloid có trong Ô đầu
có tác dụng ức chế hiện tượng tăng thẩm thấu của thành mạch do tiêm xoang bụng
acid acetic gây nên đồng thời ức chế phù bàn chân chuột cống trắng do tiêm
carageenin phòng ngừa viêm. Trong thực nghiệm, nước sắc từ phụ tử khi cho chuột
trắng uống đã giúp chống viêm khớp cổ chân chuột có thể là do chất formaldehyd
gây nên.
Một số bài thuốc có cây Ô đầu:
Chữa thấp khớp:
Tế tân 5g + đương quy 12g + xích thược 12g
+ uy linh tiên 10g + thổ phục 16g + tỳ giải 12g + ý dĩ 20g + mộc thông 10g + quế
chi 4-6 g, đem các vị thuốc trên đi sơ chế. Cân lấy 5g Ô đầu, thêm nước sắc trước
rồi sau đó cho các vị thuốc trên vào sắc chung.
Chữa
chân tay đau nhức, khớp xương sưng đau:
Ô đầu, quế chi, cam thảo cân mỗi vị 1g +
thược dược 2 g + táo đỏ 4g, thêm vào đó 100ml rượu. Bỏ bình thủy tinh, đậy kín
nắp, cất tủ ngâm trong 3 ngày liền, rồi bỏ xuống lọc lấy rượu, gạn bỏ bã. Dùng
với liều lượng 60ml/ngày, chia làm nhiều lần uống.
Thận khí
hoàn:
Can địa hoàng 16 – 32g + Sơn thù, Sơn dược
mỗi vị cân lấy 8 – 16g + Bạch linh, Trạch tả, Đơn bì mỗi vị cân lấy 8 – 12g + Phụ
tử chế 4g, Quế chi 2 – 4g. Cho tất cả các vị trên đi tán thành bột mịn, trộn đều,
thêm một lượng mật vừa đủ tạo thành viên hoàn. Mỗi lần uống 8 – 12g, mỗi ngày
dùng 1 đến 2 lần, pha bột với nước sôi nóng hoặc có thể thêm chút muối. Với đơn
thuốc như trên bạn còn có thể làm thuốc thang sắc uống.
Lưu ý:
- Không dùng đối với những
trường hợp có hội chứng thận âm bất túc như đau lưng, mỏi gối, người nóng ra mồ
hôi trộm, mạch tế sác.
- Ô đầu, phụ tử rất độc nên phải dùng rất thận trọng. Không
dùng cho phụ nữ có thai và trẻ nhỏ.
- Thảo dược này có thể
tương tác với những thuốc bạn đang dùng hay tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn.
Bạn nên tham khảo ý kiến tư vấn của thầy thuốc hoặc bác sĩ trước khi sử dụng
cây sen.
- Những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, tuyệt đối
không bốc thuốc theo thang hướng dẫn. Mọi thông tin chi tiết xin liên hệ thầy
thuốc hoặc bác sĩ để biết thêm thông tin.
Xem thêm: Cây thanh hao hoa vàng!
